آشنایی با بحران های پس از زلزله در ایران

رده بندی دیویی: 363/3409555
شابک: 978-600-04-7652-6
رده بندی کنگره: 1397 5آ6س / HV553
شماره کتابشناسی ملی: 5480731
شناسه ملی سند علمی: R-1047625
تاریخ درج در سایت: 17 دی 1397
سال انتشار: 1397
تعداد صفحه: 186
زبان: فارسی
دسته بندی علمی: تکتونیک / زلزله
مشاهده: 2,996

فایل این کتاب در 186 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این کتاب:

چکیده کتاب:

کلیه حقوق مادی حاصل از فروش این ایبوک در اختیار سازمان غیردولتی موج پیشرو که در زمینه امداد و نجات به صورت داوطلبانه فعالیت میکند قرار میگیرد.


مقدمه
آنچه باعث شد تا تصمیم به نوشتن این کتاب بگیرم، مواجهه مکرر با تکرار اشتباهاتی بود که در تمامی زلزله ها شاهد روی دادن آن بوده ام و منشا وقوع تمامی آن ها از دید من، متاسفانه عدم مستندسازی چالش های پس از وقوع زلزله در طی این سال ها بوده است، شاید این روزها صدها کتاب در خصوص مدیریت بحران نوشته و ترجمه شده است؛ اما قطعا آنچه در این میان مغفول مانده است، پرداختن به مشکلاتی است که سالها است همچون کابوسی تکراری پس از هر زلزله به سراغ مدیران ما می آید. شاید اگر ما مشکلاتی را که در هر زلزله با آن ها روبرو می شدیم برای خود و مدیران بعدی مستندسازی و مکتوب می کردیم خیلی زودتر می توانستیم آن ها را طبقه بندی نموده و با طراحی، تدوین و به کارگیری رویکردها و راهکارهای مناسب از تکرار آن ها جلوگیری کنیم. این کتاب نتیجه مشاهدات و تجربیات شخصی من در طی چهارده سال، حضور مستقیم و مستمر در مناطق زلزله زده ایران است و در آن سعی نموده ام تا به صورت شفاف به بررسی بزرگترین چالش های پیش روی مدیران بحران بپردازم، اسم کتاب را بحران های پس از زلزله گذاشتم تا مخاطب به اهمیت هرکدام از این چالش ها بیشتر واقف گردد، چالش هایی که هرکدام قادر است تا موجب بحرانی عمیق و پرهزینه برای مدیران بحران گردد و لازم است به هرکدام از آن ها با دید عاملی برای وقوع یا تشدید بحران ها نگریست. با علم بر اینکه هر کار جدیدی عاری از نقص و خطا نخواهد بود، ضمن استقبال از نظرات، پیشنهادات و انتقادات مخاطبین عزیز، آرزو دارم این کتاب برای آن هایی که با هدف خدمت وارد عرصه مدیریت بحران می شوند راهنمایی مفید و ارزشمند برای مراحل طراحی، برنامه ریزی و اجرا و حتی کنترل و نظارت برای مدیریت چالش های بعد از زلزله در ایران شود تا شاید با کمک همدیگر بتوانیم گامی کوچک اما ارزشمند در جهت کاهش آلام بشری برداریم.

پیش گفتار کتاب

بیوگرافی مهندس علیرضا سعیدی

مهندس علیرضا سعیدی متولد تهران-1349 ه.ش. دارای مدرک کارشناسی ارشـد شهرسازی و کارشناسی عمران.

ورود عملی ایشان به عرصه مدیریت بحران با وقـوع زلزله بم در سال 1382 همزمان شد. وی به‌عنوان مهندس عمرانی که در زمینه آواربــرداری تخصص داشت و به تازگی در عرصه آموزش آواربرداری گام نهاده بود از همانروز اول پس از زلزله، جهت آواربرداری وارد شهر بم شد و تا شش ماه پس از زلزله به‌صورت پیوسته جهت همکاری در زمینه اسکان اضطراری و موقت در محل حضور داشت و این آغازی شد بر فعالیت رسمی وی در عرصه عملیات میدانی مدیریت بحران. از آن زمــان تاکنون ایـشـان به‌عنوان مؤسس تیم نجات موج پیشرو به همراه تیم خود در تمامی زلزله‌های کشور حضور میدانی داشته است. ایشان ضمن آموزش نیروهای عملیاتی، در طی این سال‌ها باهدف ارتقاء سطح دانش مدیریت بحران، با همراهی جمعی از متخصصان و اساتید عرصه مدیریت بحران با تأسیس سازمان مردم‌نهاد «جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران» با برگزاری دوره‌های متعدد در زمینه مدیریت بحران و فرماندهی عملیات، به آموزش مدیران ارشد کشور پرداخته است. مهندس علیرضا سعیدی را اغلب جامعه مدیریت بحران به دلیل طرح و ارائه دو نظریه «تعادل در مدیریت بحران» و «جزایر شناور در مدیریت بحران» می‌شناسند.

 

فهرست مطالب کتاب

چالش عملیاتی کردن مدیریت ها................................................................................................................................... 13

1- رهبری................................................................................................................................................................... 15

2- قوه مجریه............................................................................................................................................................. 15

3- قوه قضاییه............................................................................................................................................................. 16

4- قوه مقننه.............................................................................................................................................................. 16

5- مدیران بخش خصوصی (شامل پیمانکاران، تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و ...)................................................. 17

چالش اطلاع رسانی................................................................................................................................................... 19

اطلاع رسانی به مدیران بحران:.................................................................................................................................... 20

ساکنین منطقه آسیب دیده......................................................................................................................................... 23

اطلاع رسانی به مردم سراسر کشور............................................................................................................................. 23

اطلاع رسانی به سایر کشورهای خارجی...................................................................................................................... 24

چالش امنیت......................................................................................................................................................... 27

1- امنیت و هویت فردی و مالکیت:........................................................................................................................... 28

2- امنیت و کودکان:.................................................................................................................................................. 29

3- امنیت و ورود حاشیه نشین ها به داخل شهر:......................................................................................................... 29

 4- امنیت و زنان:....................................................................................................................................................... 30

5- امنیت و خروج زندانیان:........................................................................................................................................ 30

6- امنیت و مراکز نظامی و انتظامی امنیتی:........................................................................................................... 31

 7- امنیت و مراکز ویژه همچون موزه ها، بانک ها، صرافی ها، ...................................................................................  31

چالش تخلیه و توزیع کمک های ارسالی...................................................................................................................... 33

1- جمع آوری و بسته بندی و ارسال کمک های اهدایی:............................................................................................. 34

حمل کمک ها به شهر آسیب دیده:.............................................................................................................................. 35

2- مکان یابی جهت تخلیه:.......................................................................................................................................... 36

3- نحوه انبارکردن در باراندازهای موقت:................................................................................................................... 37

4- حمل و توزیع کمک های ارسالی در سطح شهر:................................................................................................... 37

5- اطلاع رسانی و جمع آوری اطلاعات:....................................................................................................................... 38

چالش عدم مهارت های ویژه امدادگران......................................................................................................................... 41

عدم مهارت و آسیب های وارده به مجروحین و مصدومین:........................................................................................ 42

چالش شریان های حیاتی-مسیرهای مواصلاتی.......................................................................................................... 47

چالش درمان و اعزام مجروحین..................................................................................................................................... 51

چالش اسکان بازماندگان................................................................................................................................................ 57

چالش تدفین اجساد..................................................................................................................................................... 63

چالش زنده یابی و آواربرداری....................................................................................................................................... 69

1- مهارت و دانایی نیروهای عمل کننده:................................................................................................................... 70

2- مدیریت بر زمان در زنده یابی:............................................................................................................................... 70

3- خدمات پس از رهایی مجروحان از زیر آوار:......................................................................................................... 72

4- تامین و نگهداری از تجهیزات و لوازم مرتبط با آواربرداری:.................................................................................. 72

چالش عدم هماهنگی نیروهای عمل کننده.................................................................................................................. 75

1- تنوع نیروهای عمل کننده و سطوح تعریف شده مسیولیت و توانمندی های آن ها................................................ 76

2- تنوع برنامه های از پیش طراحی شده برای بروز حادثه......................................................................................... 77

3- عدم هماهنگی مابین دروس عملیاتی آموزش داده شده...................................................................................... 77

4- نحوه ارتباط مدیران ارشد دولتی، غیردولتی و خصوصی در امر فرماندهی عملیات.............................................. 78

5- نحوه ارتباط مدیران بحران با نیروهای عمل کننده:............................................................................................... 78

چالش بهداشت................................................................................................................................................. 81

1- نیازهای بهداشتی دوران اضطرار پس از حادثه..................................................................................................... 82

2- نیازهای بهداشتی دوران تثبیت پس از حادثه...................................................................................................... 83

3- نیازهای بهداشتی دوران بازگشت به قبل از حادثه............................................................................................... 84

چالش ماشین آلات، لوازم و تجهیزات.................................................................................................................... 87

1- ماشین آلات، لوازم و تجهیزات موجود در منطقه آسیب دیده:............................................................................... 88

2- ماشین آلات، لوازم و تجهیزات ارسال شده به منطقه آسیب دیده.......................................................................... 88

3- نیروهای انسانی موردنیاز جهت بهره برداری از ماشین آلات، لوازم و تجهیزات...................................................... 89

چالش کودکان بی سرپرست................................................................................................................................ 93

1- جمع آوری و ساماندهی کودکان بی سرپرست در منطقه زلزله زده........................................................................ 94

2- اسکان اضطراری کودکان بی سرپرست............................................................................................................... 96

3- چند تجربه شخصی در خصوص کودکان بی سرپرست.......................................................................................... 97

چالش دختران و زنان پس از زلزله......................................................................................................................... 101

1- امنیت روانی و اجتماعی.................................................................................................................................. 102

2- سرپناه اضطراری، موقت و دایم......................................................................................................................... 102

3- مایحتاج روزانه............................................................................................................................................... 104

4- بهداشت فردی و روانی.................................................................................................................................... 105

5- مادران باردار و نوزادان..................................................................................................................................... 106

6- اشتغال زنان خودسرپرست و سرپرست خانواده.................................................................................................. 106

چالش شبکه انتقال و توزیع آب.............................................................................................................................. 109

1- منبع تامین کننده سدهای مخزنی...................................................................................................................... 111

2 - منبع تامین آب: چاه های عمیق، نیمه عمیق و قنوات........................................................................................ 111

3- منبع تامین آب: رودخانه های موجود در حاشیه شهرها..................................................................................... 112

بحران شبکه انتقال و توزیع آب و چند نکته برای مدیران بحران............................................................................ 112

چالش جمع آوری فاضلاب.............................................................................................................................................. 115

چالش شبکه سوخت رسانی................................................................................................................................. 121

تامین سوخت و خطر آتش سوزی پس از زلزله........................................................................................................ 124

چالش شریان های حیاتی-شبکه انتقال برق.............................................................................................................. 127

1- تامین برق اضطراری...................................................................................................................................... 128

2- بازسازی شبکه و تامین برق شهری................................................................................................................... 129

الف- آسیب شناسی شبکه انتقال و توزیع فشار قوی نیروی برق.............................................................................. 129

ب آسیب شناسی شبکه انتقال و توزیع فشار ضعیف نیروی برق........................................................................... 130

3- توسعه شبکه در بحث اردوگاه ها..................................................................................................................... 131

چالش سیستم های مخابراتی.............................................................................................................................. 135

1- خارج شدن شبکه از ارایه سرویس به علت حجم انبوه تقاضا در روزهای نخست............................................... 136

چالش ساختمان های ویژه..................................................................................................................................... 141

چالش ساختمان های حیاتی................................................................................................................................. 145

چالش سازه ها و ساختمان های با پتانسیل آسیب رسانی بالا.................................................................................... 151

1- سدها.................................................................................................................................................................. 152

2- نیروگاه ها............................................................................................................................................................ 152

3- پالایشگاه ها......................................................................................................................................................... 153

4- زاغه های مهمات................................................................................................................................................. 154

چالش دام و احشام............................................................................................................................................... 157

1- احشام مدفون در زیر آوار................................................................................................................................... 158

2- احشام زنده باقیمانده از حادثه........................................................................................................................... 158

چالش آتش سوزی................................................................................................................................................ 161

چالش سالمندان از بحران گروه های آسیب پذیر....................................................................................................... 167

نیازهای سالمندان................................................................................................................................................ 168

1- تامین سرپناه مناسب جهت اسکان: .................................................................................................................. 168

2- تامین آب آشامیدنی و مواد غذایی متناسب با شرایط خاص سالمندان: ........................................................... 168

3- تامین داروهای موردنیاز و خدمات بهداشتی و درمانی لازم:.............................................................................. 169

4- تامین معیشت: .................................................................................................................................................. 169

توانمندی های سالمندان........................................................................................................................................... 169

چالش معلولان و بیماران خاص.................................................................................................................................... 173

1- تامین خدمات پزشکی........................................................................................................................................ 174

2- نگهداری و ارایه خدمات..................................................................................................................................... 174

چالش اعتراضات و اغتشاشات.................................................................................................................................... 177

1- اعتراضات مکتوب............................................................................................................................................... 178

2- اعتراضات شفاهی............................................................................................................................................... 178

چالش کار.......................................................................................................................................................... 181

1- زلزله و تاثیر آن بر از بین رفتن فرصت های شغلی............................................................................................. 182

1-1 - از بین رفتن ابنیه و ساختمان ها................................................................................................................... 182

1-2- از بین رفتن ابزار و تجهیزات.......................................................................................................................... 182

1-3- از بین رفتن نیروهای انسانی.......................................................................................................................... 182

1-4- سرقت اموال و سرمایه ها................................................................................................................................ 183

1-5- خروج سرمایه ها از منطقه آسیب دیده............................................................................................................ 183

2- زلزله و تاثیران بر ایجاد فرصت های شغلی جدید............................................................................................... 183

2-1- نیاز به جایگزینی نیروهای انسانی فوت شده................................................................................................. 183

2-2- ایجاد فرصت های شغلی وابسته بازسازی منطقه آسیب دیده........................................................................ 184

2-3- ایجاد فرصت های شغلی کاذب حاصل از بحران حاکم بر منطقه................................................................... 184

3- زلزله و تاثیر آن بر افزایش تقاضای کار برای زنان.............................................................................................. 184

 

نمایش کامل متن

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، ایران ، اثر زلزله ، پیش بینی های ایمنی

نویسندگان

علیرضا سعیدی

دبیرکل جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران و موسس تیم نجات موج پیشرو