بررسی اثر تندی و جهت شیب در فرسایش مارنها با استفاده از بارانساز مصنوعی در حوزه آبخیز گیوی چای در استان اردبیل

حوزه آبخیز گیوی چای با مساحت حدود 18419/6 هکتار در جنوب استان اردبیل در محدوده شهرستان های خلخال و گیوی واقع شده است. آبراهه و سرشاخه های رودخانه ها در این محدوده در مسیری از شمال به جنوب وارد دره قزل اوزن شده و در غرب منجیل به شاخه اصلی قزل اوزون می پیوندد . در مسیر اردبیل به گیوی تپه های مارنی نظر هر کارشناس را به خود جلب می کند. در این تحقیق اثر تندی و جهت شیب در فرسایش مارنها توسط بارانساز مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی رابطه بین جهت و مقدار شیب در تولید رواناب و رسوب درمارنها، در قالب طرح آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اول جهت شیب و فاکتور دوم مقدار شیب در چهار سطح 5-0، 10-5، 20-10، 40-20 درصد مد نظر قرار گرفت. عمل تشابه سازی باران در سطح یک متر مربع توسط یک دستگاه باران ساز که قادر بود شدتهای مختلفی ایجاد نماید انجام شد. این آزمایش در شدت بارندگی 39 میلی متر در ساعت و به مدت 30 دقیقه در زمین عاری از پوشش گیاهی انجام گرفت. پلات ها برای اندازه گیری مقدار روانآب در طبقات میانی شیب ها (2/5 ، 7/5، 15 و 30 درصد) نصب شدند. پس از انجام هر آزمایش مقدار رواناب مربوط به هر پلات ثبت شد. برای تعیین مقدار رسوب، رسوب وضریب روانآب ازهر پلات نمونه برداری به آزمایشگاه آورده شد که در مجموع 24 نمونه گرفته شد. پس از مشخص شدن پارامترهای مربوط به هر یک از نمونه ها به منظور بررسی اثر جهت شیب، شیب و اثر متقابل جهت مقدار شیب، آنالیز و واریانس توسط نرم افزار SAB و SPSS انجام گرفت. در پایان میانگین ها با سه روش LSD و توکی در سح 5 درصد و 1 درصد مورد مقایسه قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

جهت شیب ، تندی ، فرسایش مارنها ، باران ساز ، گیوی