بن مایه های فانتزی در حکایات مثنوی مولوی

انسان با آمیختن نیروی تخیل و باورهای عامیانه دست به خلق حکایاتی می زند که التیام بخش روحش شوند. نویسندگان آثار ادبی نیز با نقض قوانین حاکم بر جهان واقعی، جهانی دیگر با قواعدی نو می آفرینند که مملو از عناصر و رویدادهای شگفت انگیز، موجودات خیالی و فضایی خیال انگیز است. این نوع ادبی که در ادبیات اروپایی فانتزی خوانده می شود. تخیلی ترین گونه ادبی است. در سراسر مثنوی شواهدبسیاری می توان یافت که مولوی با استفاده از شیوه هایی چون شباهت یابی در اشیاء و مکان، ریا و خواب. هم ذات پنداری، گریز ذهنی اززمان و مکان؛ ارتباط گفتاری با عوامل غیرانسانی و خلق موجودات ذهنی، سال ها پیش از آنکه فانتزی به عنوان نوعی ادبی در ادبیات جهانمطرح شود. به عناصر فانتزی ساز توجه داشته و از آن برای مضمون سازی و برآورده شدن اهداف تعلیمی - اخلاقی و عرفانی خود. استفاده کرده است.در این نوشتار, حکایت هایی از مثنوی که واجد شش ویژگی اثر فانتزی: تعلیق و واژگونی، شگفتی، صورخیال، تنوع و گوناگونی، اغراق و مبالغه و منطق ویژه با اصل روایت خاص، هستند. مورد توجه قرار گرفته و به لحاظ مضمون و محتوا در هشت گروه طبقه بندی شده اند: فایل، کرامات، پدیدارهای فانتزی، خواب و رویا، داستان های کتب آسمانی، جادو، سخن گفتن با مردگان و داستان های پیامبران. این بررسی نشان می دهد آن چه از ویژگی های فانتزی که سبب جذاب تر شدن حکایات مثنوی از منظر فانتزی بودن است، تعلیق واقعیت و شگفتی است.

کلیدواژه ها:

فانتزی ، مثنوی مولوی ، خیال ، تعلیق ، شگفتی