سبک شناسی تفسیر امامان با تاکید بر مناظره امام جواد(ع) پیرامون تعیین موضع حد سرقت با استناد به آیه ﴿وان المساجد لله﴾

برخی از اندیش وران شیعی با استناد به روایات تفسیری ذیل آیه ۱۸ سوره جن و خصوصا روایت مناظره امام جواد(ع) در مجلس معتصم عباسی، نظریات گوناگونی درباره «سبک شناسی تفسیری امامان» ارائه داده و آنها را مستند دیدگاه خویش قرار داده اند. از جمله این نظریات می توان به تفسیر باطنی، تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر تقطیعی (معتدل یا حداکثری)، استفاده خارج از سیاق و یا شاهدی بر استعمال لفظ در اکثر از معنا اشاره نمود. در مقاله حاضر با بررسی شواهد تاریخی، لغوی و تفسیری، روشن می شود که تفسیر «مساجد» به اعضای سجود، نه تفسیری باطنی است و نه تقطیعی و نه خارج از سیاق و نه شاهدی بر استعمال لفظ در اکثر از معنا. ممکن است با کمی تسامح آن را نمونه ای از تفسیر قرآن به قرآن – نه به معنای قرآن بسندگی آن – دانست؛ هرچند همین هم قابل مناقشه است. در این میان، برای تبیین کامل مساله، انواع قرائن تفسیری همراه با تحلیل های متنی و سندی پیرامون مفاد آیه ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

سبک شناسی تفسیری امامان ، آیه مساجد ، حد سرقت ، استعمال لفظ در اکثر از معنا ، تفسیر تقطیعی ، تفسیر باطنی ، تفسیر خارج از سیاق