شاخص های مدیریت آب سامانه های آبیاری در تولید ذرت علوفه ای (مطالعه موردی: استان های تهران و البرز)

پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص های مدیریت آب سامانه های آبیاری در تولید ذرت علوفه ای در مزارع تحت مدیریت کشاورزان در دو استان تهران و البرز اجرا گردید. بر این اساس تعدادی از مزارع ذرت علوفه ای در روش های مختلف آبیاری (سطحی، بارانی و قطره-ای) در سه شهرستان اسلامشهر، پاکدشت و شهرری (استان تهران) و ساوجبلاغ (استان البرز) در طول فصل رشد پایش شدند. حجم آب آبیاری ذرت علوفه ای در مزارع منتخب با اندازه گیری مستقیم دبی جریان و با ثبت برنامه آبیاری تعیین گردید. نیاز آبی (تبخیر -تعرق) ذرت علوفه ای با روش پنمن مانتیث فائو و با اعمال ضرایب گیاهی در مناطق یاد شده برآورد گردید. در پایان فصل زراعی عملکرد و مقدار بهره وری آب به دست آمد. حجم آب آبیاری ذرت علوفه ای در طول دوره رشد در مزارع منتخب متفاوت بود. میانگین حجم آب آبیاری در سه روش قطره ای، بارانی و سطحی به ترتیب برابر ۳۷۹۹، ۶۶۵۹ و ۷۲۴۰ مترمکعب در هکتار بود. نتایج نشان داد در مزارعی که از روش های آبیاری سطحی، بارانی و قطره ای استفاده کرده بودند، بطور میانگین به ترتیب ۱۸، ۱۳ و ۳۲ درصد کمتر از نیاز ناخالص آبیاری گیاه، آب مصرف شد. میانگین حجم آب آبیاری ذرت برای مناطق اسلامشهر، پاکدشت، شهرری و ساوجبلاغ به ترتیب ۶۸۲۶، ۵۹۲۳، ۶۱۳۴ و ۸۱۲۶ مترمکعب در هکتار تعیین گردید. میانگین عملکرد در مزارعی که دو روش آبیاری بارانی و سطحی استفاده کرده بودند، در منطقه اسلامشهر به ترتیب برابر ۳/۵۱ و ۸/۵۲ تن در هکتار و در منطقه پاکدشت به ترتیب برابر ۴۹ و ۵/۵۵ تن در هکتار بود. بیشترین مقدار بهره وری آب ذرت علوفه ای در منطقه پاکدشت و با کاربرد آبیاری قطره ای ۸/۲۰ کیلوگرم بر مترمکعب حاصل گردید.

کلیدواژه ها:

آبیاری ، بارانی ، قطره ای ، سطحی ، ذرت علوفه ای