تحلیل مضمون دیهیم­ ستانی بر سنتوری خانه­های قاجاری شیراز (مطالعه موردی خانه حسنی اردکانی)

مضمون دیهیم­ستانی اردشیر از اورمزد، از موضوع های مورد توجه کاشی­نگاران شیرازی است که بر سنتوری برخی از خانه­ها دیده می­شود. خانه حسنی اردکانی از این جمله است. بازنمایی این مضمون در کاشی­نگاره مورد بحث، با دگرگونی­هایی همراه بوده­ که از آن جمله می­توان به حذف یا ایجاد تغییر در برخی اجزاء اشاره کرد. بر این مبنا مهم­ترین مسئله پژوهش حاضر، پرداختن به تغییرات ایجادشده در شیوه بازنمایی دیهیم­ستانی است. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که چرا نقش دیهیم­ستانی بر سنتوری بسیاری از خانه­های قاجاری شهر شیراز مصور گردیده و تغییرات ایجاد شده در سنتوری خانه حسنی اردکانی چه تاثیری در دریافت معنا دارد؟ هدف این پژوهش، تبیین چگونگی نمایش دیهیم­ستانی در سنتوری خانه­ها است. روش پژوهش تحلیلی-توصیفی است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد، تصویر ترسیم شده در سنتوری، عینا نقش دیهیم بخشی اردشیر اول نیست. با توجه به تغییراتی که در دیهیم و حلقه رخ داده است می­توان گفت این دو عنصر نقش اسطوره­ای خود را در تصاویر خانه­ها از دست داده­اند. با حذف، جانشینی و همنشینی­هایی که در تصویر ایجاد شده است می­توان نوعی چرخش صورت اسطوره­ای به نمایش قدرت و بیان هویت ایرانی در تصویر را مشاهده کرد. ایدئولوژی پنهان در تصویر را  نیز با توجه به تغییرات مورد اشاره، هم سطح بودن دو پادشاه و وجود دو حلقه، در نمایش قدرت شاه قاجار و هویت ایرانی وی که صاحب همان فر و شکوه شاهان هخامنشی است، دانست.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: کاشی­نگاره ، دیهیم­ستانی ، دوره قاجار ، خانه­های تاریخی شیراز ، خانه حسنی اردکانی