ارائه مدل کاربردی معیارها و شاخص های مدیریت پایدار جنگل با رویکرد تاب آوری در ناحیه رویشی زاگرس (مطالعه موردی: حوضه آبخیز توتشامی استان کرمانشاه)

توسعه پایدار و پایداری در صورتی تحقق می یابد که تعادل بین ابعاد انسانی و اکوسیستم ایجاد شود. هدف این تحقیق ارزیابی پایداری و سنجش تاب آوری در بوم سازگان جنگلی حوضه آبخیز توتشامی به منظور حفظ تعادل بین ابعاد انسانی و اکوسیستم است. اجرای این مدل شامل ارزیابی پایداری و تعیین میزان تاب آوری حوضه است. برای آنالیز و اندازه گیری پایداری از روش IUCN و بعد از تلفیق نهایی معیارها و شاخص ها برای تولید نقشه از نرم افزار ArcGIS استفاده شد. شناسایی عملکردها و کارکردهای حوضه با ۵۴ نوع کارکرد و در قالب چهار کلان خدمات تامین کننده، تنظیم کننده، زیستگاهی و فرهنگی طبقه بندی شد. بر اساس نتایج تحقیق، امتیاز نهایی برای ابعاد اکوسیستم ۳۵ و برای ابعاد انسانی۵۰ به دست آمد. دو هدف اصلی بیشینه سازی تولید آب و کمینه سازی تلفات سالانه خاک در کنار پاسخ به تقاضای مردم محلی، در فرایند بهینه سازی کارکردها در این پژوهش به انجام رسیده است. با توجه به عملیات آبخیزداری پیش بینی شده در حوضه، انتظار می رود که بخش اکوسیستم به حد پایداری مطلوب برسد و برای آنکه حوضه پایدار بماند باید به بخش اقتصادی و اجتماعی نیز توجه شود که با اقداماتی به منظور ارتقای سطح زندگی مردم می توان به آن دست پیدا کرد. بررسی نتایج سنجش تاب آوری حوضه آبخیز توتشامی نشان دهنده پایین بودن آستانه تحمل و انعطاف پذیری جنگل های زاگرس و در نتیجه کاهش تاب آوری این اکوسیستم ها در برابر تهدیدها و اختلالات احتمالی است.

کلیدواژه ها:

ابعاد اکوسیستمی و انسانی ، بوم سازگان ، تاب آوری ، روش IUCN ، مدیریت پایدار جنگل ، معیار و شاخص