کانی شناسی، شیمی مگنتیت و منشا کانسار آهن کورکورا-۱ (شرق تکاب)

کانسار آهن کورکورا-۱ در شرق شهرستان تکاب استان آذربایجان غربی و در زون آتشفشانی ارومیه- دختر قرار گرفته است. واحدهای رخنمون یافته منطقه مورد مطالعه شامل سنگهای آتشفشانی کالک آلکالن با ترکیب غالب ریولیت، آندزیت، داسیت و سنگهای کربناتی سازند قم است که به علت نفوذ سنگهای آذرین درونی با ترکیب دیوریت تا گرانودیوریت و کوارتز دیوریت در مجموعه فوق، ضمن ایجاد دگرگونی همبری و متاسوماتیسم، موجب تشکیل کانیهای اکتینولیت، تالک، کلریت، فلوگوپیت، کوارتز، اپیدوت و مرمر در نزدیکی کانسنگ شده است. منطقه مورد مطالعه شامل یک زون اسکارنی، یک زون دگرگونی و کانسنگ آهن است. کانیهای کانسنگ در کانسار کورکورا-۱، شامل مگنتیت با Ti پایین (۰۴/۰ تا ۲/۰ درصد وزنی)، آپاتیت به مقدار بسیار اندک (به عنوان کانی فرعی)، کانیهای سولفیدی از جمله پیریت و کالکوپیریت است. کانیهایی از جمله کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت، کوولیت، هماتیت و گوتیت در اثر فرآیندهای هوازدگی و سوپرژن شکل گرفته اند. کانیهای زون اسکارنی شامل گارنت، پیروکسن، کلسیت ثانویه، اپیدوت و کلریت است و زون دگرگونی نیز شامل مرمرهای منطقه است. دگرسانیهای سرسیتی، سیلیسی، کلسیتی، کلریتی-اپیدوتی، آرژیلی، پروپلیتی و اکتینولیتی از دگرسانیهای مهم در این کانسار است. وسعت دگرسانی کلریتی- اپیدوتی و کلسیتی در کانسنگ و پروپیلیتی در سنگهای آتشفشانی منطقه بیشتر از سایر دگرسانیهاست. نتایج مطالعات EPMA۱ در ۳۰ نقطه از کانیهای مگنتیت و هماتیت کانسار کورکورا-۱ نشان می دهد که مقدار عناصرTi و V کم (به طور میانگین و به ترتیب ۰۰۴/۰ و ۰۰۲/۰ درصد وزنی) و Mn و Al (به طور میانگین به ترتیب ۳۳/۰ و ۳۲/۵ درصد وزنی) بالاست. پس نمونه ها در نمودارهای تمایز کننده کانسار های آهن در محدوده اسکارن قرار می گیرند. Mn بالا در نمونه های کانسار، نشانگر جانشینی Fe+۲ توسط Mn+۲ در شبکه مگنتیت است. عناصر V، Mn، Ti و Zn همبستگی مثبت و عناصر Ni، Ca، Si ,P، Mg، Cu، Al و Cr همبستگی منفی را با Fe نشان می دهد. آنالیز گوتیت های کورکورا-۱ میزان ۵/۲ تا ۴% وزنی SiO۲، میانگین ۷۶% وزنی Fe، میانگین ppm ۱۱۰% وزنی Ni و بدون Ti و Cr را در ساختار خود نشان می دهد. شواهد مینرالوگرافی و ژئوشیمیایی کانسنگ، رخداد آهن در همبری کربنات ها و شواهد کانیهای اسکارنی، گواه بر منشااسکارنی در کانسار کورکورا-۱ است.

کلیدواژه ها:

کانی شناسی ، شیمی مگنتیت ، کانسار آهن ، اسکارن ، کورکورا-۱ ، تکاب