واسنجی مدل های تجربی PSIAC و MPSIAC از طریق بررسی رسوب مخازن بندهای کوچک در حوضه های شمال غرب و غرب ایران

فرسایش تشدیدی خاک یکی از معضلات مهم کشور است که پیامدهای متعدد منفی دارد. در اغلب طرح های آبخیزداری، برآورد مقدار فرسایش خاک و تولید رسوب زیرحوضه هابا استفاده از مدل ها ضروری است. مدل هایPSIAC و نسخه اصلاح شده آن MPSIACبیشترین استفاده را در پروژه های مطالعاتی آبخیزداری کشور دارند. هدف اصلی از اجرای این طرح، ارزیابی و در صورت نیاز اصلاح مدل های مذکورمتناسب با شرایطمناطق شمال غرب و غربکشور می باشد. در اجرای این طرح، ابتدا 23 حوضه دارای سد رسوبگیر در در سه استان آذربایجان غربی،لرستان و فارسبا عمر 9 تا 18سال انتخاب شد. مقدار رسوب نهشته شده سدها که سرریزنداشتند بین13/0 تا 59/14 تن در هکتار در سال با میانه 28/1 تن در هکتار در سال اندازه گیری شد. آبخیز این سدها مورد مطالعه قرار گرفته و لایه های اطلاعاتی لازم برای دو مدل تجربی تهیه و مقادیر رسوبدهی حوضه ها برای PSIACبین 75/1 تا 98/8 با میانه 30/3 تن در هکتار در سال و برای MPSIAC بین 33/1 تا 31/4 با میانه 44/2 تن در هکتار در سال برآوردگردید.آنگاه به روش های آماری مقادیر برآوردی از طریق این مدل ها با مقادیر بدست آمده از طریق اندازه گیری رسوبات مخازن سدها و بندها مقایسه شد. هر دو مدل مقدار رسوبدهی را به ویژه در مقادیر کمتر بیش برآورد کردند. به رغم همبستگی بالاتر مقادیر برآوردی مدل PSIACبا مشاهده ای، ضریب کارایی ناش-ساتکلیف مدل MPSIAC مطلوب تر بود اگرچه قابل قبول و مناسب تشخیص داده نشد. نبود. در نهایت نسبت به ویرایش مدل PSIAC اقدام شد که ضریب کارایی آن 85/0 به دست آمد. کلمات کلیدی: ارزیابی، واسنجی، حوزه آبخیز، رسوب سنجی مخازن بندها، مدل تجربی، PSIAC، MPSIAC