واسنجی مدل های تجربی PSIAC و MPSIAC از طریق بررسی رسوب مخازن بندهای کوچک در حوضه های مرکزی

فرسایش تشدیدی خاک یکی از معضلات مهم کشور است که پیامدهای متعدد منفی دارد. در اغلب طرح های آبخیزداری، برآورد مقدار فرسایش خاک و تولید رسوب زیرحوضه هابا استفاده از مدل ها ضروری است. مدل هایPSIAC و نسخه اصلاح شده آن MPSIACبیشترین استفاده را در پروژه های مطالعاتی آبخیزداری کشور دارند. هدف اصلی از اجرای این طرح، ارزیابی و در صورت نیاز اصلاح مدل های مذکورمتناسب با شرایطمناطق مرکزی کشور می باشد. در اجرای این طرح، ابتدا 30حوضه دارای سد رسوبگیر در سه استان سمنان،مرکزی و اصفهانبا عمر 9 تا 30 سال انتخاب شد. مقدار رسوب نهشته شده سدها که سرریزنداشتند بین 5/4 کیلو در هکتار در سال تا 60/4 تن در هکتار در سال با میانه 47/0 تن در هکتار در سال اندازه گیری شد. آبخیز این سدها مورد مطالعه قرار گرفته و لایه های اطلاعاتی لازم برای دو مدل تجربی تهیه و مقادیر رسوبدهی حوضه ها برای PSIACبین 27/1 تا 84/3 با میانه 80/1 تن در هکتار در سال و برای MPSIAC بین 89/0 تا 17/3 با میانه 39/1 تن در هکتار در سال برآوردگردید.آنگاه به روش-های آماریمقادیر برآوردی از طریق این مدل ها با مقادیر بدست آمده از طریق اندازه گیری رسوبات مخازن سدها و بندها مقایسه شد. هر دو مدل مقدار رسوبدهی را در مقادیر کمتر بیش برآورد و در مقادیر زیاد (به ویژه PSIAC)، مناسبتر برآورد کردند. به رغم همبستگی نسبتا مناسب بین مقادیر برآوردی (به ویژه برای PSIAC) و مشاهده ای، ضریب کارایی ناش-ساتکلیفهر دو مدل کمتر از صفر شد که به معنی نامناسب بودن آن ها است. لذا نسبت به ویرایش مدل PSIAC اقدام شد که ضریب کارایی آن 75/0 به دست آمد. کلمات کلیدی:ارزیابی، واسنجی، حوزه آبخیز، رسوب سنجی مخازن بندها، مدل تجربی، PSIAC، MPSIAC